İslam akaidinde Allah (c.c.)'ın sıfatları, O'nun kemalini ve noksan sıfatlardan münezzeh olduğunu ifade eden temel kavramlardır. Bu sıfatlar, Zati ve Subuti olmak üzere iki ana başlık altında incelenir. Bu ayrım, Allah (c.c.)'ın zatına ait olan ve zatından ayrılmayan sıfatlar ile fiilleriyle tecelli eden sıfatları birbirinden ayırmaya yöneliktir. Bu ayrım, Allah (c.c.)'ı daha iyi anlamamıza ve O'na olan imanımızı derinleştirmemize yardımcı olur.

Zati Sıfatlar

Zati sıfatlar, Allah (c.c.)'ın zatından ayrılmayan, sadece O'na özgü olan ve yaratılmışlarda benzeri bulunmayan sıfatlardır. Bu sıfatlar, Allah (c.c.)'ın ezeli ve ebedi oluşunu, hiçbir şeye muhtaç olmadığını ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunu gösterir. Zati sıfatlar beş tanedir:

1. Vücud: Allah (c.c.)'ın var olması demektir. Allah (c.c.) vardır ve varlığı zorunludur. Varlığı başkasından değildir, kendi zatındandır. Allah (c.c.)'ın varlığı, diğer varlıkların varlığı gibi değildir. O, ezeli ve ebedi olarak vardır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın varlığının ve birliğinin açık bir delilidir. Allah (c.c.)'ın varlığı, yaratılmışların varlığı gibi sonradan olma değil, ezeli ve ebedidir. Bu, O'nun varlığının zorunlu olduğunu ve hiçbir şeye muhtaç olmadığını gösterir. Allah (c.c.)'ın varlığına iman etmek, İslam'ın temelidir.

2. Kıdem: Allah (c.c.)'ın varlığının başlangıcı olmaması demektir. O, ezeli olandır. Yaratılmışların aksine, O'nun varlığı bir başlangıca sahip değildir. Allah (c.c.) her zaman var olmuştur ve var olmaya devam edecektir.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın ezeli ve ebedi olduğunu açıkça ifade eder. O, her şeyin öncesinde var olandır ve her şeyin sonrasında da var olacaktır. Bu, O'nun varlığının bir başlangıcı ve sonu olmadığını gösterir. Allah (c.c.)'ın kıdem sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

3. Beka: Allah (c.c.)'ın varlığının sonu olmaması demektir. O, ebedi olandır. Yaratılmışların aksine, O'nun varlığı sona ermeyecektir. Allah (c.c.) her zaman var olmuştur ve var olmaya devam edecektir.

Bu ayet, yeryüzündeki her şeyin fani olduğunu, ancak Allah (c.c.)'ın zatının baki kalacağını açıkça ifade eder. Bu, O'nun varlığının bir sonu olmadığını ve ebedi olduğunu gösterir. Allah (c.c.)'ın beka sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

4. Vahdaniyet: Allah (c.c.)'ın bir olması demektir. O'nun ortağı, benzeri ve dengi yoktur. Allah (c.c.) tektir ve eşsizdir.

Bu sure, Allah (c.c.)'ın birliğini ve eşsizliğini en açık şekilde ifade eder. O, tektir, ortağı yoktur, doğurmamış ve doğurulmamıştır. Hiçbir şey O'na denk değildir. Allah (c.c.)'ın vahdaniyet sıfatı, İslam'ın temelidir ve tevhid inancının özüdür.

5. Muhalefetün lil havadis: Allah (c.c.)'ın yaratılmışlara benzememesi demektir. O, zatı, sıfatları ve fiilleriyle yaratılmışlardan farklıdır. Allah (c.c.)'ın hiçbir benzeri ve dengi yoktur.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın hiçbir şeye benzemediğini açıkça ifade eder. O, zatı, sıfatları ve fiilleriyle yaratılmışlardan farklıdır. Allah (c.c.)'ın muhalefetün lil havadis sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

Subuti Sıfatlar

Subuti sıfatlar, Allah (c.c.)'ın zatında var olan ve fiilleriyle tecelli eden sıfatlardır. Bu sıfatlar, Allah (c.c.)'ın ilmini, kudretini, iradesini ve diğer kemal sıfatlarını ifade eder. Subuti sıfatlar sekiz tanedir:

1. Hayat: Allah (c.c.)'ın diri olması demektir. O, ezeli ve ebedi olarak diridir. Allah (c.c.)'ın hayatı, yaratılmışların hayatı gibi değildir. O'nun hayatı, kendi zatındandır ve hiçbir şeye muhtaç değildir.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın diri olduğunu ve her şeyi ayakta tuttuğunu açıkça ifade eder. O'nu ne uyuklama tutar, ne de uyku. Bu, O'nun hayatının mükemmel ve kusursuz olduğunu gösterir. Allah (c.c.)'ın hayat sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

2. İlim: Allah (c.c.)'ın her şeyi bilmesi demektir. O, gizli ve açık, geçmiş ve gelecek her şeyi bilir. Allah (c.c.)'ın ilmi, yaratılmışların ilmi gibi sınırlı değildir. O'nun ilmi, her şeyi kuşatmıştır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeyi bildiğini açıkça ifade eder. O, gizli ve açık, geçmiş ve gelecek her şeyi bilir. Allah (c.c.)'ın ilmi, yaratılmışların ilmi gibi sınırlı değildir. O'nun ilmi, her şeyi kuşatmıştır. Allah (c.c.)'ın ilim sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

3. Semi: Allah (c.c.)'ın her şeyi işitmesi demektir. O, gizli ve açık bütün sesleri işitir. Allah (c.c.)'ın işitmesi, yaratılmışların işitmesi gibi sınırlı değildir. O'nun işitmesi, her şeyi kuşatmıştır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeyi işittiğini açıkça ifade eder. O, gizli ve açık bütün sesleri işitir. Allah (c.c.)'ın işitmesi, yaratılmışların işitmesi gibi sınırlı değildir. O'nun işitmesi, her şeyi kuşatmıştır. Allah (c.c.)'ın semi sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

4. Basar: Allah (c.c.)'ın her şeyi görmesi demektir. O, gizli ve açık her şeyi görür. Allah (c.c.)'ın görmesi, yaratılmışların görmesi gibi sınırlı değildir. O'nun görmesi, her şeyi kuşatmıştır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeyi gördüğünü açıkça ifade eder. O, gizli ve açık her şeyi görür. Allah (c.c.)'ın görmesi, yaratılmışların görmesi gibi sınırlı değildir. O'nun görmesi, her şeyi kuşatmıştır. Allah (c.c.)'ın basar sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

5. İrade: Allah (c.c.)'ın dilemesi demektir. O, her şeyi diler ve dilediği olur. Allah (c.c.)'ın iradesi, yaratılmışların iradesi gibi sınırlı değildir. O'nun iradesi, her şeyi kuşatmıştır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeyi dilediğini ve dilediğinin olduğunu açıkça ifade eder. O'nun emri, bir şeyi dilediği zaman ona sadece "Ol!" demektir; o da hemen oluverir. Allah (c.c.)'ın irade sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

6. Kudret: Allah (c.c.)'ın her şeye gücü yetmesi demektir. O, her şeyi yapmaya kadirdir. Allah (c.c.)'ın kudreti, yaratılmışların kudreti gibi sınırlı değildir. O'nun kudreti, her şeyi kuşatmıştır.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeye gücünün yettiğini açıkça ifade eder. O, her şeyi yapmaya kadirdir. Allah (c.c.)'ın kudret sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

7. Kelam: Allah (c.c.)'ın konuşması demektir. O, vahiy yoluyla peygamberleriyle konuşur. Allah (c.c.)'ın kelamı, yaratılmışların kelamı gibi değildir. O'nun kelamı, ezeli ve ebedidir.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın Musa (a.s.) ile konuştuğunu açıkça ifade eder. Allah (c.c.) vahiy yoluyla peygamberleriyle konuşur. Allah (c.c.)'ın kelam sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

8. Tekvin: Allah (c.c.)'ın yaratması demektir. O, her şeyi yaratandır. Allah (c.c.)'ın yaratması, yaratılmışların yaratması gibi değildir. O'nun yaratması, yoktan var etmedir.

Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her şeyi yarattığını açıkça ifade eder. O, yaratan, var eden, şekil veren Allah'tır. Allah (c.c.)'ın tekvin sıfatı, O'nun yaratılmışlara benzemediğinin ve her türlü eksiklikten münezzeh olduğunun bir delilidir.

Bu sıfatlar, Allah (c.c.)'ı tanımamıza ve O'na olan imanımızı derinleştirmemize yardımcı olur. Bu sıfatlar sayesinde, Allah (c.c.)'ın ne kadar yüce, kudretli ve mükemmel olduğunu anlarız. Bu da, O'na olan sevgimizi ve saygımızı artırır. Allahu a'lem.