Nafile oruç, kişinin farz veya vacip olmayan, kendi isteğiyle tuttuğu oruçtur. Bu oruç, Allah (c.c.)'a yakınlaşmak, sevap kazanmak ve nefsi terbiye etmek amacıyla tutulur. Nafile oruçlar, Ramazan ayının dışında tutulan oruçları, pazartesi ve perşembe oruçlarını, Eyyam-ı Biyd (ayın 13, 14 ve 15. günleri) oruçlarını ve Aşure orucunu içerir. Nafile oruç tutmak, kişiye manevi bir derinlik kazandırır ve Allah (c.c.) katında derecesini yükseltir. Ancak, nafile oruca başlandıktan sonra bozulması durumunda ne yapılması gerektiği, fıkıh alimleri arasında farklı görüşlere konu olmuştur. Bu durum, oruç tutan kişinin niyetini ve sorumluluğunu anlaması açısından önemlidir.

Nafile oruç tutmak, farz veya vacip olmadığı için, kişi dilediği zaman bu oruca başlayabilir ve dilediği zaman bozabilir. Ancak, oruca başladıktan sonra bozmanın hükmü, alimler arasında ihtilaflıdır. Bazı alimler, nafile orucu bozmanın günah olmadığını ve kaza gerektirmediğini söylerken, bazıları ise bozulan nafile orucun kaza edilmesi gerektiğini belirtir. Bu ihtilafın temelinde, nafile ibadetlere gösterilmesi gereken saygı ve Allah (c.c.)'a verilen sözün tutulması gerektiği düşüncesi yatar. Bu nedenle, nafile oruca başlarken niyetin sağlam tutulması ve orucu tamamlamaya gayret edilmesi önemlidir.

Fıkıh Alimlerinin Görüşleri

Nafile orucu bozmanın hükmü konusunda fıkıh alimleri arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Bu farklılıkların temelinde, konuyla ilgili hadislerin yorumlanması ve kıyas yoluyla çıkarılan hükümler yer almaktadır.

Hanefi Mezhebine Göre

Hanefi mezhebine göre, nafile oruca başlayan bir kişi, orucunu bozarsa, bu orucu kaza etmesi vaciptir. Yani, bozulan nafile orucun yerine başka bir gün oruç tutulması gerekir. Bu görüşün dayanağı, şu ayettir:

Bu ayet-i kerime, yapılan amellerin boşa çıkarılmaması gerektiğini emretmektedir. Hanefi alimleri, nafile orucun da bir amel olduğunu ve başlandıktan sonra bozulmasının, bu ameli boşa çıkarmak anlamına geldiğini belirtirler. Bu nedenle, bozulan nafile orucun kaza edilmesi gerektiğini savunurlar. Ayrıca, Hz. Aişe (r.a.)'den rivayet edilen bir hadis de bu görüşü desteklemektedir:

Bu hadis-i şerif, Hz. Muhammed (s.a.v.)'in nafile oruca niyet ettikten sonra, yiyecek bir şey bulunması üzerine orucunu bozduğunu göstermektedir. Hanefi alimleri, bu hadisi, nafile orucun bozulabileceğine ve kaza edilmesinin vacip olduğuna delil olarak kabul ederler.

Şafii Mezhebine Göre

Şafii mezhebine göre, nafile orucu bozmak haram değildir ve kaza edilmesi de gerekmez. Ancak, bozulan nafile orucun kaza edilmesi müstehaptır. Yani, kaza edilirse sevap kazanılır, edilmezse günah olmaz. Bu görüşün dayanağı, nafile ibadetlerin farz ve vacip ibadetler gibi bağlayıcı olmamasıdır. Şafii alimleri, nafile orucun kişinin kendi isteğiyle başladığı bir ibadet olduğunu ve dilediği zaman bu ibadeti sonlandırabileceğini belirtirler. Ancak, orucu bozarken geçerli bir mazeretin olması ve oruca saygısızlık edilmemesi önemlidir.

Şafii mezhebinde, nafile orucu bozmanın kaza edilmesinin müstehap olması, oruca başlarken yapılan niyetin ve Allah (c.c.)'a verilen sözün tutulmasının önemine işaret eder. Bu nedenle, nafile oruca başlarken niyetin sağlam tutulması ve orucu tamamlamaya gayret edilmesi tavsiye edilir. Ancak, orucu bozmayı gerektiren bir durum ortaya çıkarsa, bu durumda oruç bozulabilir ve kaza edilmesi gerekmez.

Maliki Mezhebine Göre

Maliki mezhebine göre, nafile orucu bozmak mekruhtur. Ancak, orucu bozmak haram değildir ve kaza edilmesi de gerekmez. Maliki alimleri, nafile orucun kişinin kendi isteğiyle başladığı bir ibadet olduğunu ve dilediği zaman bu ibadeti sonlandırabileceğini belirtirler. Ancak, orucu bozarken geçerli bir mazeretin olması ve oruca saygısızlık edilmemesi önemlidir. Maliki mezhebinde, nafile orucu bozmanın mekruh olması, oruca başlarken yapılan niyetin ve Allah (c.c.)'a verilen sözün tutulmasının önemine işaret eder. Bu nedenle, nafile oruca başlarken niyetin sağlam tutulması ve orucu tamamlamaya gayret edilmesi tavsiye edilir.

Hanbeli Mezhebine Göre

Hanbeli mezhebine göre, nafile orucu bozmak haram değildir ve kaza edilmesi de gerekmez. Ancak, bozulan nafile orucun kaza edilmesi müstehaptır. Yani, kaza edilirse sevap kazanılır, edilmezse günah olmaz. Bu görüş, Şafii mezhebinin görüşüne benzerlik göstermektedir. Hanbeli alimleri, nafile orucun kişinin kendi isteğiyle başladığı bir ibadet olduğunu ve dilediği zaman bu ibadeti sonlandırabileceğini belirtirler. Ancak, orucu bozarken geçerli bir mazeretin olması ve oruca saygısızlık edilmemesi önemlidir.

Güncel Uygulamalar ve Örnekler

Günümüzde, nafile oruç tutmak isteyen birçok Müslüman bulunmaktadır. Özellikle Ramazan ayının dışında, pazartesi ve perşembe oruçları, Eyyam-ı Biyd oruçları ve Aşure orucu gibi nafile oruçlar sıkça tutulmaktadır. Ancak, bazen beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir ve nafile orucun bozulması gerekebilir. Örneğin, bir misafirin gelmesi, bir hastalığın ortaya çıkması veya acil bir işin çıkması gibi durumlarda, nafile oruç bozulabilir. Bu durumda, farklı mezheplerin görüşleri dikkate alınarak hareket edilebilir.

Hanefi mezhebine mensup olanlar, nafile orucu bozduklarında, bu orucu kaza etmeleri vaciptir. Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine mensup olanlar ise, nafile orucu bozduklarında, bu orucu kaza etmeleri gerekmez, ancak kaza etmeleri müstehaptır. Bu nedenle, kişi kendi mezhebinin görüşüne göre hareket edebilir veya farklı mezheplerin görüşlerini dikkate alarak, kendi vicdanına en uygun olanı tercih edebilir. Önemli olan, oruca saygı göstermek ve Allah (c.c.)'a karşı samimi olmaktır.

Allahu a'lem.