Dört büyük melek, İslam inancında özel bir yere sahip, Allah (c.c.)'ın en önemli meleklerindendir. Bu melekler, Allah (c.c.)'ın emirlerini yerine getirir ve evrenin düzeninin işleyişinde önemli roller üstlenirler. Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde bu meleklerin varlığı ve görevleri açıkça belirtilmiştir.
Cebrail (a.s.): Vahiy meleği olarak bilinen Cebrail (a.s.), Allah (c.c.)'ın peygamberlerine vahiy getiren melektir. Allah (c.c.)'ın kelamını peygamberlere ulaştırmak, onlara ilahi mesajları iletmek onun başlıca görevidir. Kur'an-ı Kerim'de Cebrail (a.s.)'ın Hz. Muhammed (s.a.v.)'e vahiy getirdiği birçok ayette belirtilir. Örneğin,
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلَىٰ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ
Onu, Ruhu'l-Emin indirdi Senin kalbine, uyarıcılardan olasın diye Apaçık Arapça bir dille.
Şuara Suresi, 26/193-195
Bu ayetlerde "Ruhu'l-Emin" Cebrail (a.s.)'ı ifade eder. Cebrail (a.s.)'ın görevi sadece vahiy getirmekle sınırlı değildir. Aynı zamanda Allah (c.c.)'ın kudretinin bir tezahürü olarak çeşitli olaylarda da görev alır. Örneğin, Meryem (a.s.)'a İsa (a.s.)'ın müjdesini getiren de Cebrail (a.s.)'dır.
فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا
Biz de ona ruhumuzu (Cebrail'i) gönderdik de, ona düzgün bir insan şeklinde göründü.
Meryem Suresi, 19/17
Cebrail (a.s.)'ın Allah (c.c.)'ın emirlerini yerine getiren, güçlü ve güvenilir bir melek olduğu açıktır.
Mikail (a.s.): Rızıkların dağıtılması ve tabiat olaylarının yönetimiyle görevli melek Mikail (a.s.)'dır. Yağmurun yağması, rüzgarın esmesi, bitkilerin yetişmesi gibi doğal olaylar onun sorumluluğundadır. Kur'an-ı Kerim'de Mikail (a.s.)'ın adı doğrudan geçmese de, rızık ve tabiat olaylarından sorumlu bir meleğin varlığına işaret eden ayetler bulunur. Örneğin,
وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا ۚ كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ
Yeryüzünde yürüyen hiçbir canlı yoktur ki, rızkı Allah'a ait olmasın. Onun karar yerini de, emanet olarak konulacağı yeri de bilir. (Bunların) hepsi apaçık bir kitaptadır.
Hud Suresi, 11/6
Bu ayet, Allah (c.c.)'ın her canlının rızkını tayin ettiğini ve bu rızkın dağıtımının bir düzen içinde gerçekleştiğini gösterir. İslam alimleri, bu düzenin işleyişinde Mikail (a.s.)'ın görevli olduğunu belirtmişlerdir.
İsrafil (a.s.): Sur'a üflemekle görevli melek İsrafil (a.s.)'dır. Kıyametin kopmasıyla ilgili olarak sur'a iki kez üfleyecektir. İlk üflemede tüm canlılar ölecek, ikinci üflemede ise yeniden dirileceklerdir.
وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاءَ اللَّهُ ۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَىٰ فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنظُرُونَ
Sûr'a üfürülecek, böylece göklerde ve yerde olanlar, Allah'ın diledikleri dışında, hepsi düşüp ölecekler. Sonra ona bir daha üfürülecek ve bir de ne göresin, onlar kalkmış bakıyorlar.
Zümer Suresi, 39/68
Bu ayet, İsrafil (a.s.)'ın sur'a üflemesiyle kıyametin kopacağını ve insanların yeniden dirileceğini açıkça belirtmektedir. İsrafil (a.s.)'ın görevi, kıyametin kopmasıyla ilgili olduğu için son derece önemlidir.
Azrail (a.s.): Ölüm meleği olarak bilinen Azrail (a.s.), canlıların canını alma görevini yerine getirir. Allah (c.c.)'ın emriyle insanların ecelleri geldiğinde, Azrail (a.s.) onların ruhlarını alır. Kur'an-ı Kerim'de Azrail (a.s.)'ın adı doğrudan geçmese de, ölüm meleğinin varlığına işaret eden ayetler bulunur. Örneğin,
قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ
De ki: "Size vekil kılınan ölüm meleği canınızı alacak, sonra Rabbinize döndürüleceksiniz.
Secde Suresi, 32/11
Bu ayet, ölüm meleğinin insanların canını aldığını ve ardından insanların Allah (c.c.)'a döndürüleceğini açıkça belirtmektedir. Azrail (a.s.)'ın görevi, her canlının karşılaşacağı kaçınılmaz bir gerçek olan ölümü gerçekleştirmektir.
Bu dört büyük melek, Allah (c.c.)'ın kudretinin ve iradesinin tecelli ettiği önemli varlıklardır. Onların görevleri, evrenin düzeninin ve insan hayatının devamlılığı için hayati öneme sahiptir.