Bacak bacak üstüne atmanın günah olup olmadığı meselesi, fıkıh âlimleri arasında tartışmalı bir konudur. Bu konuda kesin bir nas bulunmamakla birlikte, âlimler farklı deliller ve kıyaslar üzerinden çeşitli görüşler belirtmişlerdir. Bu görüş ayrılıklarının temelinde, davranışın niyet ve bağlamıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiği anlayışı yatar.

Bacak Bacak Üstüne Atmanın Hükmü Hakkındaki Görüşler

1. Mekruh Görenler: Bazı âlimler, özellikle namaz kılarken veya Kur'an okurken bacak bacak üstüne atmanın mekruh olduğunu belirtmişlerdir. Bu görüşün dayanağı, bu tür davranışların edebe aykırı olması ve huşuyu bozabileceği düşüncesidir. Ayrıca, bazı âlimler, bu tür oturma şeklinin kibir ve gurur alameti olabileceğini, bu nedenle de mekruh sayılması gerektiğini ifade etmişlerdir. Ancak bu mekruhluk, tahrimi (harama yakın) değil, tenzihi (helale yakın) mekruhluktur. Yani, bu davranışı yapmaktan kaçınmak daha faziletlidir, ancak yapılması halinde günah sayılmaz.

2. Mubah Görenler: Çoğunluk âlimler, bacak bacak üstüne atmanın asıl itibarıyla mubah (serbest) olduğunu belirtmişlerdir. Bu görüşün temel dayanağı, bu konuda açık bir yasaklayıcı nas bulunmamasıdır. Âlimler, bir davranışın haram veya mekruh sayılabilmesi için Kur'an veya Sünnet'te açık bir delil olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bacak bacak üstüne atmanın, genel olarak haram veya mekruh olduğuna dair bir delil bulunmadığı için, asıl olanın mubahlık olduğu kabul edilir. Ancak bu mubahlık, her durumda geçerli değildir. Eğer bu davranış, başkalarına rahatsızlık veriyorsa veya saygısızlık olarak algılanıyorsa, o zaman mekruh veya haram olabilir.

3. Duruma Göre Değişen Hüküm: Bazı âlimler ise, bacak bacak üstüne atmanın hükmünün duruma göre değiştiğini belirtmişlerdir. Bu görüşe göre, eğer bu davranış, bir saygısızlık veya kibir göstergesi olarak algılanıyorsa, mekruh veya haram olabilir. Ancak eğer bu davranış, sadece rahat bir oturma şekli ise ve başkalarına herhangi bir rahatsızlık vermiyorsa, o zaman mubah sayılır. Bu görüş, davranışın niyet ve bağlamıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini vurgular. Örneğin, bir öğrencinin hocasının yanında bacak bacak üstüne atması, saygısızlık olarak algılanabilir ve bu nedenle mekruh olabilir. Ancak aynı öğrencinin, arkadaşlarıyla otururken bacak bacak üstüne atması, herhangi bir sakınca taşımaz.

Deliller ve Gerekçeler

• Kur'an-ı Kerim: Kur'an-ı Kerim'de, doğrudan bacak bacak üstüne atmanın yasaklandığı bir ayet bulunmamaktadır. Ancak Kur'an'da, edep, saygı ve tevazu gibi kavramlara vurgu yapılmaktadır. Bu nedenle, bazı âlimler, bacak bacak üstüne atmanın bu kavramlara aykırı olabileceğini düşünerek mekruh görmüşlerdir.
Allah (c.c.) buyurur:
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ
"İnsanlara karşı yüzünü ekşitme, yeryüzünde böbürlenerek yürüme! Çünkü Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri sevmez."
(Lokman, 31/18)

Bu ayette, kibir ve gururdan kaçınmak emredilmektedir. Bazı âlimler, bacak bacak üstüne atmanın kibir alameti olabileceğini düşünerek, bu ayeti delil göstermişlerdir.

• Sünnet: Hz. Muhammed (s.a.v.)'in hayatında, bacak bacak üstüne atmanın yasaklandığına dair açık bir hadis bulunmamaktadır. Ancak Hz. Muhammed (s.a.v.)'in, oturma adabı ve genel davranış kuralları konusunda çeşitli tavsiyeleri bulunmaktadır. Bu tavsiyeler, edep, saygı ve tevazu gibi değerlere vurgu yapmaktadır.
إِذَا كُنْتُمْ ثَلَاثَةً فَلَا يَتَنَاجَى اثْنَانِ دُونَ الْآخَرِ حَتَّى تَخْتَلِطُوا بِالنَّاسِ، مِنْ أَجْلِ أَنْ يُحْزِنَهُ
"Üç kişi olduğunuzda, birinizi dışlayarak diğer ikiniz fısıldaşmayın. Çünkü bu, onu üzer."
(Buhari, İsti'zan, 45)

Bu hadiste, başkalarını üzmekten kaçınmak emredilmektedir. Bazı âlimler, bacak bacak üstüne atmanın, bazı durumlarda başkalarını rahatsız edebileceğini düşünerek, bu hadisi delil göstermişlerdir.

• İcma ve Kıyas: Bu konuda bir icma (âlimlerin görüş birliği) bulunmamaktadır. Ancak âlimler, kıyas yoluyla çeşitli sonuçlara ulaşmışlardır. Örneğin, namaz kılarken veya Kur'an okurken huşuyu bozacak davranışlardan kaçınmak gerektiği konusunda bir görüş birliği bulunmaktadır. Bu nedenle, bazı âlimler, bacak bacak üstüne atmanın da huşuyu bozabileceğini düşünerek mekruh görmüşlerdir.

Güncel Örnekler ve Günümüze Uyarlama

Günümüzde, bacak bacak üstüne atma davranışı, farklı kültürlerde farklı anlamlar taşıyabilmektedir. Bazı kültürlerde, bu davranış normal ve kabul edilebilir bir oturma şekli olarak görülürken, bazı kültürlerde ise saygısızlık olarak algılanabilir. Bu nedenle, bir Müslüman'ın, bulunduğu toplumun örf ve adetlerini dikkate alarak davranması önemlidir.

Örneğin, bir iş görüşmesinde veya resmi bir toplantıda bacak bacak üstüne atmak, saygısızlık olarak algılanabilir. Ancak evde veya arkadaşlarla otururken bacak bacak üstüne atmanın herhangi bir sakıncası olmayabilir.

Ayrıca, bacak bacak üstüne atmanın sağlık açısından bazı zararları olabileceği de unutulmamalıdır. Özellikle uzun süre bacak bacak üstüne oturmak, kan dolaşımını olumsuz etkileyebilir ve varis gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, bu davranışın sık sık tekrarlanmaması ve sağlık açısından zararlı olabilecek durumlardan kaçınılması önemlidir.

Allahu a'lem.